Z badań przeprowadzonych przez firmę Sedlak&Sedlak wynika, że nieodpowiednie warunki pracy są jedną z najczęstszych przyczyn zmiany miejsca zatrudnienia. Funkcjonalne i przyjazne biuro w pozytywny sposób wpływa jednak nie tylko na motywację i zadowolenie pracowników, ale przede wszystkim na ich wydajność.

Ma to szczególne znaczenie w przypadku, coraz popularniejszych w biurowcach, przestrzeni open space, czyli tam, gdzie w jednym miejscu pracuje wiele osób, często na różnych stanowiskach i z różnych działów. Czym charakteryzuje się odpowiednio zaprojektowane biuro?

Funkcjonalna przestrzeń

Organizacja biura na powierzchni typu open space wiąże się nie tylko z oszczędnością metrów kwadratowych, ale także wspiera komunikację między pracownikami, a często jest wpisana w kulturę organizacyjną firmy jako symbol otwartości i równości. Jednak aby open space spełniał swoją rolę, należy odpowiednio zaprojektować jego układ, nie zapominając o wytycznych znajdujących się w aktach prawnych, które regulują m.in. kwestie związane z ilością przestrzeni przewidzianej dla jednego pracownika i odległością między stanowiskami pracy. Zachowanie wymaganych prawem wytycznych nie wystarczy jednak, aby o przestrzeni biurowej można było powiedzieć, że jest wygodna i przyjazna.

Duże znaczenie ma takie ustawienie wysp z biurkami, aby ich lokalizacja sprzyjała komunikacji i wspólnemu działaniu, ale by pracownicy nie czuli się w czasie pracy obserwowani. Projektując przestrzeń, warto uwzględnić systemowe ścianki wewnętrzne, najlepiej przynajmniej częściowo przeszklone, które nie wydzielając wprost osobnych pomieszczeń, pozwolą zachować minimum prywatności. Pomiędzy wyspami należy zachować tyle przestrzeni, aby pracownicy mogli swobodnie się między nimi poruszać.

- Ciekawym rozwiązaniem, które zastosowaliśmy, projektując centralę firmy Kaufland Polska, jest wprowadzenie w środkowym trakcie wszystkich pięter stref komunikacyjnych w formie wysp z kanapami, fotelami, stolikami, roślinami, które sprzyjają nawiązywaniu kontaktów i polepszaniu komunikacji w zespole, tak istotnej w codziennej pracy, szczególnie nad dużymi projektami – mówi arch. Leszek Wdowiak, dyrektor działu projektowego we wrocławskiej pracowni architektonicznej, Grupy RB.

Strefowanie powierzchni oraz tworzenie miejsc przeznaczonych do działań w zespole pozwala dostosować poszczególne obszary do konkretnych aktywności. Pracownik nie jest już przypisany do jednego stanowiska, a realizuje zadania we współpracy z osobami z różnych działów. Projektowanie wspólnych przestrzeni sprzyja zatem wzmacnianiu komunikacji i pobudzaniu kreatywności pracowników.
 
Na przyjazną przestrzeń składają się także ciągi komunikacyjne, klatki schodowe, pomieszczenia socjalne, toalety czy windy. Standardy budynku „bez barier” mają znaczenie nie tylko dla osób niepełnosprawnych, ale ułatwiają poruszanie się po biurze wszystkim pracownikom. Chodzi zwłaszcza o takie rozwiązania, jak odpowiednio szerokie korytarze i przejścia między biurkami, właściwie wyeksponowane instrukcje poruszania się po budynku, oznaczenia kierunków, dróg ewakuacyjnych, a także wygodny system kontroli dostępu do poszczególnych pomieszczeń. Warto, aby ten ostatni był w pełni zautomatyzowany  i zintegrowany z systemem otwierania drzwi w głównych ciągach komunikacyjnych i wejściach do budynku.

Właściwa akustyka pomieszczenia

W przestrzeniach, w których pracuje więcej niż kilka osób, problem rozchodzenia się dźwięku jest bardzo istotny. Odpowiednia aranżacja stanowisk pracy powinna sprzyjać swobodnej komunikacji, a jednocześnie minimalizować niepotrzebny hałas generowany przez rozmowy, szczególnie telefoniczne, urządzenia biurowe czy klimatyzację.

Aby zredukować poziom hałasu, stosuje się podwieszane sufity, panele sufitowe nad wyspami i panele ścienne o wysokim współczynniku pochłaniania dźwięków. Powszechne jest także odseparowywanie stanowisk pracy panelami wygłuszającymi o odpowiedniej wysokości. Warto postawić je również między wyspami, zwłaszcza w strategicznych miejscach, jak często użytkowane przejścia czy w sąsiedztwie wyjątkowo głośnych sprzętów.

W salach konferencyjnych dodatkowym elementem wygłuszającym może okazać się oszklenie, które izoluje pomieszczenie przed napływaniem dźwięków zarówno z ulicy, jak i z sąsiednich pomieszczeń. Parametry szyb zewnętrznych oraz wewnętrznych są wyliczane na podstawie map akustycznych sporządzonych dla danego terenu i pozwalają określić właściwości szklenia, które zminimalizuje intensywność dźwięków dopływających do pomieszczenia. Szyby o innych parametrach będą wykorzystywane od strony ruchliwej ulicy, a inne od strony wewnętrznego parkingu.

Odpowiednio zaprojektowane oświetlenie

Projektując oświetlenie, warto maksymalnie wykorzystać światło dzienne. I nie chodzi tylko o ustawienie biurek blisko okien, najlepiej prostopadle. Zbyt duże nasłonecznienie może wręcz utrudniać pracę przy komputerze. Projektanci i inwestorzy coraz częściej stawiają na zaawansowane inteligentne systemy sterowania wyposażeniem budynku. Sterowane automatycznie ruchome żaluzje pozwalają na regulację dopływu światła z zewnątrz. Program do sterowania bierze pod uwagę aktualne położenie słońca oraz poziom zachmurzenia i do tych warunków dobiera odpowiedni kąt ustawienia lameli żaluzji. To rozwiązanie ma też duże znaczenie dla zachowania odpowiedniego bilansu energetycznego. Dzięki temu klimatyzowane pomieszczenia nie nagrzewają się nadmiernie przez bezpośrednie nasłonecznienie.

Umieszczone bezpośrednio nad monitorami wydajne i energooszczędne oświetlenie LED to w nowoczesnych biurowcach właściwie norma. Najnowsze rozwiązania, jak na przykład system KNX, pozwalają na zmianę temperatury barwowej i dostosowanie koloru światła do konkretnej pory dnia.

- W projektowanym przez naszych architektów biurowcu centrali Kaufland Polska sterowanie oświetleniem i żaluzjami zrealizowaliśmy w oparciu o system KNX, który wcześniej w tak rozbudowanej formie był rzadko stosowany – mówi arch. Leszek Wdowiak.