Choć betonowe prefabrykaty stosowane są w budownictwie od lat, dopiero stosunkowo niedawno zyskały uznanie na jakie zasługują. Miało na to wpływ kilka czynników – zarówno środowiskowych, jak i… światopoglądowych.

Prefabrykacja w budownictwie mieszkaniowym okryła się złą sławą z uwagi na skojarzenia z dawną wielką płytą. Pierwszy tego typu budynek mieszkalny stanął w Polsce w Warszawie w 1955 roku. Wadą tego rodzaju budownictwa była przede wszystkim słaba termoizolacja, przez co – zwłaszcza na łączeniach płyt – straty ciepła były ogromne. Mieszkańcy wielkopłytowych bloków do dziś uskarżają się na wysokie koszty ogrzewania, a przy srogiej zimie ściany i stropy na łączeniach płyt wręcz zamarzają.

Ponadto budynki z tzw. wielkiej płyty były domeną czasów słusznie minionych – kiedy to powstawały wielkie molochy dla klasy robotniczej, ogromne szare osiedla, które miały służyć jedynie za miejskie sypialnie. W systemach wielkopłytowych w latach 70. ubiegłego stulecia produkowano wszystkie części budynków: stopy, ściany nośne i działowe, szyby windowe.

Obecnie prefabrykaty stosuje się nie tylko w budownictwie mieszkaniowym, ale także publicznym czy przemysłowym. Okres sporego zainteresowania tymi rozwiązaniami przypadł na czas przygotowań do EURO 2012, kiedy liczyły się przede wszystkim terminy.

Charakter prefabrykacji w budownictwie mieszkaniowym jest teraz zupełnie inny niż kilkadziesiąt lat temu. Nowoczesne rozwiązania proponowane przez producentów są znacznie bardziej spersonalizowane, pozwalające na budowanie szybciej, bezpieczniej i korzystniej.

Ukłon w stronę ekologii

Ogólna definicja zrównoważonego rozwoju, która została przyjęta na Szczycie Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku, nakładała dodatkowy obowiązek ograniczenia dewastacji środowiska i minimalizacji zużycia nieodnawialnych surowców. Fabryczna produkcja elementów betonowych daje możliwość optymalizacji zużycia zasobów, co stanowi jej realną przewagę nad budownictwem monolitycznym. Jak uważają specjaliści, stosowanie elementów prefabrykowanych w budownictwie w danym kraju, świadczy o wysokim stopniu zaawansowania technicznego i myślenia proekologicznego.

Według ogólnodostępnych danych, największe zastosowanie prefabrykacji w budownictwie mieszkaniowym ma miejsce w Skandynawii. Ta popularność z pewnością wynika z braku ograniczeń sezonowością, umożliwieniem szybkich postępów prac oraz wysoką trwałością, jaką zapewniają prefabrykaty.

W Polsce prefabrykacja betonowa najbardziej widoczna jest w obiektach przemysłowych i użyteczności publicznej. – Tam gdzie liczy się czas, kary umowne za niedotrzymanie terminów oraz konieczność zapewnienia odpowiedniej wytrzymałości, a co za tym idzie gwarancji dla budynku, elementy prefabrykowane są absolutnym numerem jeden wśród materiałów budowlanych – uważa Artur Kisiołek, Prezes Zarządu firmy Fabryka Stropów z o.o. – Jako producent takich elementów – w tym flagowego Lekkiego Stropu Panelowego SMART – zaczynamy jednak dostrzegać także coraz większe zainteresowanie technologią prefabrykacji w budownictwie mieszkaniowym – i co godne uwagi – nie tylko wielorodzinnym, ale również indywidualnym. Inwestorzy dla których liczy się bezpieczeństwo nie chcą już polegać tylko na „słowie honoru” wykonawcy. Dlatego wybierają elementy, co do których mogą mieć pewność odnośnie ich trwałości i wytrzymałości. Nie bez znaczenia jest także oszczędność czasu, który zdaje się stawać coraz bardziej luksusowym dobrem w XXI wieku.

Szybsze efekty

Elementy prefabrykowane przyjeżdżają na budowę w formie gotowej do montażu. Nie są więc uzależnione od warunków atmosferycznych, nie wymagają deskowania i zbrojenia, dzięki czemu znacznie skraca się czas wykonania. Niższy czas generuje niższe koszty wykonawstwa.

Bezpieczeństwo i pewność

Elementy prefabrykowane są poddawane kontroli na etapie produkcji. Zawartość prefabrykatów musi być stała i zgodna z normami. To kolejna przewaga nad elementami monolitycznymi, których skład mógł zostać zatajony lub sfałszowany przez wykonawcę. Przemysłowe wytwarzanie elementów budowlanych zakłada także powtarzalność ich właściwości użytkowych, które muszą być zgodne z deklaracją producenta. – Powtarzalność elementów prefabrykowanych jest regulowana przez rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 305/2011 ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzenia do obrotu wyrobów budowlanych – precyzuje Artur Kisiołek  z firmy Fabryka Stropów z o.o., producenta Lekkiego Stropu Panelowego SMART. Można zatem powiedzieć, że stosowanie prefabrykowanych elementów wpływa pozytywnie na jakość całej konstrukcji.

A co z najsłabszymi ogniwami prefabrykatów – miejscami łączeń, które w przypadku „wielkiej płyty” nastręczają tyle trudności? – Tego rodzaju problemy zostały już technologicznie wyeliminowane – nowoczesne złącza i elastyczne systemy ich wypełnień niwelują jakiekolwiek straty ciepła – przekonuje Artur Kisiołek.  – Nowoczesne systemy prefabrykacji to jedno z najbardziej efektywnych rozwiązań w kwestii ograniczenia energochłonności budownictwa.

Przyszłość zaczyna się od litery „P”

Zainteresowanie prefabrykowanymi elementami budowlanymi w naszym kraju i ich świadomość wśród architektów rośnie. Dowodem na to może być duże zainteresowanie szkoleniem z zakresu prefabrykowanych systemów stropowych, organizowane pod koniec marca w Poznaniu z inicjatywy firm KONBET Poznań oraz Fabryka Stropów. – W szkoleniu wzięło udział ponad 70 osób – zarówno doświadczonych projektantów, jak i – co bardzo nas cieszy – studentów budownictwa. Zauważamy, że nowe pokolenie jest otwarte na innowacje, a to bardzo dobry znak dla branży – podsumowuje Artur Kisiołek.

Prefabrykaty są wciąż technologicznie udoskonalane, a ich przyszłość eksperci widzą w… zielonych barwach. Jednym z przewidywanych kierunków ich rozwoju jest bowiem zwiększenie udziału materiałów pochodzących z recyklingu.

Wśród przewag prefabrykatów na czoło wysuwają się przede wszystkim ich potwierdzony badaniami skład, który gwarantuje odpowiednią trwałość oraz szybkość budowania, uniezależniona od „mokrych” prac na budowie i warunków pogodowych. Te dwie cechy z pewnością sprawiają, że można je uznać za produkt przyszłości.