XI Targi Budownictwa Drogowego, Kolejowego oraz Zarządzania Ruchem „Infrastruktura” 2013 już za nami. Trzy targowe dni upłynęły pod hasłem debat i konferencji, w trakcie których przedstawiciele firm oraz instytucji publicznych dyskutowali o kluczowych zagadnieniach rynku budownictwa infrastrukturalnego. Wysoka frekwencja podczas spotkań potwierdziła potrzebę bieżącego dialogu w branży, a sale warsztatowe Centrum Targowo-Kongresowego MT Polska były wypełnione do ostatniego miejsca.

Tegoroczne Targi Infrastruktura stały się wydarzeniem, w trakcie którego kluczową rolę odegrała wymiana poglądów i doświadczeń osób odpowiedzialnych za rozwój infrastruktury w Polsce: przedstawicieli najważniejszych instytucji państwowych, inwestorów z sektora publicznego i prywatnego oraz zarządzających firmami wykonawczymi i usługowymi.

Targi zostały objęte Patronatami Honorowymi przez Sławomira Nowaka – Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Hannę Gronkiewicz-Waltz, Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy oraz Sejmową Komisję Infrastruktury. Targom patronowały również Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz Główny Inspektorat Ruchu Drogowego. Z kolei w zakresie współpracy merytorycznej wydarzenie to wsparły następujące instytucje: Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Instytut Kolejnictwa, Komitet Transportu Polskiej Akademii Nauk, Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Naczelna Organizacja Techniczna, Ogólnopolska Izba Gospodarcza Drogownictwa, Polski Kongres Drogowy, Polski Związek Pracodawców Budownictwa, Stowarzyszenie Inteligentne Systemy Transportowe ITS Polska oraz Urząd Transportu Kolejowego.

Infrastruktura drogowa w Polsce w roku 2020

Kluczowym wydarzeniem była debata „Dokąd dojedziemy? Wizja infrastruktury drogowej w Polsce w roku 2020. Inwestycje w nowej perspektywie finansowej UE 2014-2020. Oczekiwania i realia” zorganizowana przez Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej oraz Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Celem było przedstawienie założeń dla nowych inwestycji drogowych w perspektywie finansowej 2014–2020. Do debaty zaproszono szeroko reprezentowaną branżę budowlaną, tj. firmy wykonawcze oraz projektowe. Stronę publiczną reprezentowali m.in.: Stanisław Żmijan, Przewodniczący Sejmowej Komisji Infrastruktury, Sławomir Nowak, Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Zbigniew Rynasiewicz, Sekretarz Stanu w MTBiGM, Lech Witecki, p.o. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad oraz przedstawiciele GDDKiA. Branżę wykonawczą reprezentowali eksperci i wykonawcy, m.in. Alfred Watzl, Członek Zarządu Strabag, Marcin Klammer, Prezes Arcadis Polska oraz Marcin Konarzewski, Prezes Energopol Szczecin.

Wielokrotnie podkreślano, że rok 2013 jest przełomowy dla branży. Obecnie kończy
się większość kontraktów drogowych rozpoczętych w ramach tzw. starej perspektywy i starego Krajowego Programu Budowy Dróg i Autostrad z perspektywą do 2015 roku. Branża staje więc przed zagadnieniem jak będą wyglądały kolejne lata i wykorzystanie środków publicznych w ramach nowej perspektywy finansowej.

Lech Witecki, p.o. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, podsumował zmiany, jakie w ostatnich latach zostały dokonane, aby usprawnić realizowanie inwestycji infrastrukturalnych. Podkreślił także, iż wdrożono wiele postulatów branży wykonawczej. Wprowadzone zmiany zostały zawarte w następujących punktach:
• Krótkie odcinki realizacyjne;
• Dłuższe okresy realizacji (25 miesięcy – system tradycyjny, 36 miesięcy – PiB);
• Wyłączenie okresów zimowych;
• Zaliczki odnawialne, ryczałtowe rozliczanie kosztów w wydłużonym czasie;
• Pozacenowe kryteria wyboru inżyniera kontaktu;
• Elastyczność umowy (z 50-procentową rezerwą);
• Inżynier kontraktu – liczy się jakość, a nie obecność na budowie;
• Specyfikacja i dokumenty techniczne dostępne dla wszystkich samorządów;
• Dialog trwa – katalog wzorcowych dokumentów kontraktowych do stałej konsultacji wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego.

Z kolei Minister Sławomir Nowak podkreślił, iż uchwalono załącznik nr 5 do obecnego Krajowego Programu Budowy Dróg, gdzie wpisano do budowy ponad 700 km nowych dróg ekspresowych oraz załącznik nr 6 zawierający 12 kolejnych dużych i ważnych obwodnic. Dzięki temu zapewniona zostanie płynność budowy dróg pomiędzy kończącą się a rozpoczynającą perspektywą finansową, a firmy budowlane nie będą musiały redukować swojego potencjału w oczekiwaniu na nowe projekty do realizacji.

Podsumowując debatę Minister podziękował wszystkim uczestnikom za dialog. – Oczekuję, że będzie on nadal prowadzony otwarcie i permanentnie. Musimy szukać takich rozwiązań, które będą nas przybliżały do szczęśliwego końca, czyli roku 2020, gdzie powiemy, że domknęliśmy sieć dróg autostradowych i ekspresowych – powiedział. Dodał także, że celem jest stworzenie spójnej sieci dróg szybkiego ruchu prowadzących nieprzerwanie z północy na południe i ze wschodu na zachód.

Miejsce dialogu i integracji branży

Formuła Targów Infrastruktura, które są nastawione na dialog i komunikację przedstawicieli instytucji odpowiedzialnych za rozwój infrastruktury w Polsce z firmami działającymi w tym obszarze, powoduje, że w trakcie wydarzenia zapadały ważne deklaracje mające wpływ na przyszłość branży. Jeszcze przed debatą Minister Sławomir Nowak odwiedził stoiska wystawców i porozmawiał z przedstawicielami firm wykonawczych i usługowych. Dodatkowo uczestnicy podkreślali znaczenie targów jako platformy integrującej branżę, w trakcie której można porozmawiać z osobami na co dzień pracującymi w firmach czy na kontraktach budowlanych rozlokowanych na terenie całego kraju.  

Bezpieczeństwo i innowacje

Pierwszego dnia targów odbyła się konferencja pt. „Wpływ bezpieczeństwa na kształtowanie infrastruktury”, której współorganizatorami były najważniejsze krajowe instytucje dedykowane transportowi, tj.: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Główny Inspektorat Transportu Drogowego, Instytut Transportu Samochodowego, Stowarzyszenie Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego, a rolę partnerów pełniły: Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej oraz Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Konferencję uroczyście otworzył Zbigniew Rynasiewicz, Sekretarz Stanu w MTBiGM, Zastępca Przewodniczącego Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Uczestniczył w niej również Stanisław Żmijan, Przewodniczący Sejmowej Komisji Infrastruktury.

Tematyka wydarzenia objęła m.in. projektowanie i kształt infrastruktury drogowej, automatyczny nadzór ruchu, działania policji drogowej, bezpieczeństwo na przejazdach kolejowych i w ruchu tramwajowym, a także kampanie na rzecz bezpieczeństwa ruchu rowerowego.

Wystąpienie Macieja Mosieja, Sekretarza Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego na temat  Narodowego Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2013-2020 przybliżyło uczestnikom nowy cel postawiony przed państwami Unii Europejskiej, polegający na zmniejszeniu liczby zabitych na drogach o 50% w 2020 roku stosunku do 2010 roku. Ma to zostać osiągnięte m.in. poprzez koncentrację uwagi opinii publicznej na problemie oraz szybki wpływ na niebezpieczne zachowania np. poprzez usprawnienie nadzoru i kampanie społeczne, a także aktywizację województw, powiatów i gmin.

Prof. dr hab. inż. Ryszard Krystek, Zastępca Dyrektora ITS ds. naukowych powiedział, że założeniem konferencji było przedyskutowanie wizji infrastruktury drogowej w Polsce w nowej perspektywie finansowej UE 2014-2020. – W tym kontekście należy uznać pełną zasadność tezy, że wpływ bezpieczeństwa transportu na kształtowanie infrastruktury ma kluczowe znaczenie. Wypadki drogowe bowiem kosztują Polskę bardzo wiele, co roku życie traci 3,5 tys. obywateli, a dziesięć razy tyle doznaje obrażeń, z czego około 20% pozostaje niepełnosprawnymi do końca życia. Ponadto straty materialne przekraczają już 30 mld zł rocznie. Te dane określają rangę tego problemu społeczno-ekonomicznego, która obarcza nas wielką odpowiedzialnością za skuteczność działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego – podkreślił prof. Ryszard Krystek.

Zdaniem Andrzeja Grzegorczyka, Wiceprezesa Zarządu Partnerstwa dla Bezpieczeństwa Drogowego, tematyką bezpieczeństwa powinni być zainteresowani wszyscy. Twierdzi, że kluczowa jest wola polityczna, aby mówić nie tylko o budowie autostrad i modernizacji dróg, ale o budowie bezpiecznych autostrad i modernizacji z punktu widzenia bezpieczeństwa.

– Uzyskaliśmy deklarację od Zbigniewa Rynasiewicza, Sekretarza Stanu w Ministerstwie, iż jest wola polityczna resortu, a także od Stanisława Żmijana w zakresie tego, iż Sejm będzie się coraz częściej pochylał nad wprowadzeniem zmian i uzupełnień w przepisach prawnych mających na celu poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego – podkreślił Andrzej Grzegorczyk. Wskazał także, iż aby działać skutecznie w tym obszarze niezbędne są trzy elementy: wola rządzących - gdyż warunkuje m.in. wysokość przekazywanych środków, wola parlamentu - tam powstają regulacje prawne i decyduje się o edukacji najmłodszych, a także zdecydowany wzrost poczucia nieuchronności kary wśród użytkowników dróg za łamanie przepisów.  

Tego samego dnia odbyła się również konferencja naukowo-techniczna pt. „Innowacyjność infrastruktury czynnikiem rozwoju gospodarki”, której organizatorem były Naczelna Organizacja Techniczna, Komitet Transportu PAN oraz Akademia Inżynierska w Polsce. Patronat Honorowy nad tym wydarzeniem objął Janusz Piechociński, Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Gospodarki. Spotkanie przyjęło formę merytorycznej debaty reprezentantów instytucji, organizacji, firm zaangażowanych w promocję i wdrażanie innowacji w gospodarce. Tematyka konferencji dotyczyła m.in. wpływu infrastruktur komunikacyjnych i energetycznych na warunki życia i pracy, które stanowiły przedmiot dyskusji na temat skutecznych mechanizmów rozwijania przedsiębiorczości. Jak podsumował prof. dr hab. inż. Janusz Dyduch, Przewodniczący Komitetu Transportu PAN, Członek Krajowej Rady Przedsiębiorczości, konferencja miała na celu wyznaczenie właściwych kierunków i narzędzi realizacji polityki, która poprzez wykorzystanie potencjału intelektualnego i fachowego w Polsce, umożliwi przyspieszenie rozwoju nowoczesnego przemysłu i handlu. – Międzynarodowe Targi Infrastruktura stanowią ważne miejsce spotkań i wymiany doświadczeń dla przedstawicieli firm i instytucji związanych z budową i modernizacją szeroko rozumianej infrastruktury w Polsce. Godnym uwagi uzupełnieniem targów jest bogaty program merytoryczny – dodał prof. Janusz Dyduch.

Praktyczna wiedza

Drugiego dnia targów odbyła się konferencja pt. „Metody napraw i zabezpieczeń betonowych obiektów mostowych” zorganizowana przez Instytut Badawczy Dróg i Mostów. Omówiono zagadnienia związane z betonem jako materiałem konstrukcyjnym i sposobami jego zabezpieczania przed destrukcyjnym wpływem środowiska. Poruszono problem obciążania obiektów mostowych coraz cięższymi pojazdami oraz podano przykłady wykonanych wzmocnień obiektów betonowych. Prelegenci przybliżyli także metody zabezpieczania betonowych obiektów mostowych m.in. omawiając ochronę katodową.

Jak podkreśla prof. dr hab. inż. Janusz Rymsza zainteresowanie konferencją było bardzo duże, a jej uczestnikami byli przede wszystkim przedstawiciele administracji drogowej, projektanci i wykonawcy. – To dobrze, że na targach możliwy jest bezpośredni kontakt administracji drogowej z przedstawicielami nauki. Jest to korzystne dla obu stron, gdyż administracja powinna zarządzać infrastrukturą mostową uwzględniając aktualną wiedzę techniczną. Z kolei środowisko naukowe powinno być bezpośrednio informowane o problemach technicznych wymagających rozwiązania, a które utrudniają budowę i utrzymanie infrastruktury drogowej – podsumował prof. Janusz Rymsza.

Tego samego dnia odbyła się także debata pt. „Wpływ kosztu projektu na wzrost kosztu i czasu realizacji inwestycji w sektorze infrastruktury” zorganizowana przez Polski Związek Pracodawców Budownictwa. Podczas panelu dyskusyjnego uczestnicy dowiedzieli się m.in. w jaki sposób optymalizować koszty robót budowlanych, jak prowadzić dokumentację, aby niedoszacowanie było możliwie zminimalizowane, a koszt robót mieścił się w przyjętym przez strony zakresie.

Przyszłość kolei

Trzeciego dnia Infrastruktury ważnym wydarzeniem była konferencja pt. „Pociągi 1500m czyli jak skutecznie konkurować z transportem drogowym. Uwarunkowania infrastrukturalne, techniczne i ekonomiczne eksploatacji długich składów” zorganizowana przez Instytut Kolejnictwa i Związek Niezależnych Przewoźników Kolejowych. Gośćmi specjalnymi spotkania byli: Andrzej Massel, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej oraz Joan Amorós, Sekretarz Generalny organizacji FERRMED, która od lat silnie lobbuje za wprowadzeniem tego rozwiązania w Unii Europejskiej.

Zdaniem Michała Litwina ze Związku Niezależnych Przewoźników Kolejowych, po raz pierwszy w historii grono wybitnych branżowych ekspertów zebrało się, aby przeanalizować możliwość wdrożenia w Polsce standardu długich pociągów towarowych, osiągających 1500m zamiast obecnych 600m czy planowanych 750m. Prezentacje zaproszonych przez ZNPK prelegentów, zarówno z kraju, jak i zagranicy, zawierały rzetelne porównania międzynarodowe i praktyczne informacje dotyczące uwarunkowań technicznych, prawnych oraz ekonomicznych.

– Budującym jest fakt, iż wszyscy uczestnicy konferencji zgodzili się, iż pierwszym krokiem powinno być przygotowanie przez Instytut Kolejnictwa dogłębnego studium wykonalności, zawierającego analizę kosztów, jak i korzyści z wprowadzenia standardu pociągów 1500m w Polsce. Z pewnością była to jedna z najciekawszych konferencji o tematyce kolejowej w ostatnich latach – tak wydarzenie podsumował Michał Litwin.

Meandry zamówień publicznych

Dopełnieniem tematyki targowej było praktyczne seminarium pt. „Zamówienia publiczne w praktyce” zorganizowane przez Ogólnopolską Izbę Gospodarczą Drogownictwa. Szkolenie spotkało się z zainteresowaniem osób zajmujących się na co dzień problematyką zamówień publicznych, w szczególności od strony wykonawcy uczestniczącego w przetargach publicznych. Jak deklaruje Wojciech Malusi, prezes OIGD, duże zainteresowanie seminarium powoduje, że Izba będzie kontynuować tego typu spotkania przy okazji kolejnych targów w Kielcach i Warszawie. – Będzie o czym dyskutować, choćby z powodu kolejnych nowelizacji Prawa zamówień publicznych – dodaje.

W podsumowaniu szkolenia Marek Tomasik z Grupy Doradczej KZP, współprowadzący szkolenie, podkreślił, iż uczestnicy seminarium zwracali uwagę przede wszystkim na problem rażąco niskiej ceny. W ustawie Prawo zamówień publicznych brakuje zarówno definicji tego pojęcia, jak i precyzyjnej metodologii oceny rażąco niskiej ceny. Zostały również poruszone kwestie związane z wprowadzoną do ustawy nową przesłanką wykluczenia wykonawców należących do tej samej grupy kapitałowej. Uczestnicy niejednokrotnie sygnalizowali, iż niektórzy z wykonawców składają w przetargach oświadczenia o braku przynależności do grupy kapitałowej pomimo, iż w rzeczywistości sytuacja wygląda odmiennie.

– Spoglądając na listę uczestników seminarium organizowanie tego typu spotkań uważam za konieczne, ze względu na szereg problemów pojawiających się zarówno na etapie przygotowania i złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu przetargowym oraz oferty, jak i w fazie realizacji zamówienia publicznego. Za organizacją tego typu seminariów przemawia także zmieniające się orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej, które niewątpliwie wymaga bieżącego komentarza – dodaje Marek Tomasik.

Oferta wystawców

Poza szerokim i aktywnym uczestnictwem przedstawicieli firm z branży infrastrukturalnej w wydarzeniach merytorycznych, część z nich zaprezentowała swoją ofertę na stoiskach. Obecni byli inwestorzy zastępczy, biura projektowe, instytuty naukowo-badawcze, spółki nadzorujące bieżącą ekploatację dróg, a także firmy zapewniające sprzęt i świadczące usługi geotechniczne. Swoją ofertę udostępnili również producenci oraz dystrybutorzy maszyn i urządzeń oraz firmy działające w obszarze produkcji i dystrybucji urządzeń i elementów wykorzystywanych w bezpieczeństwie i zarządzaniu ruchem. Można było zapoznać się m.in. z rozwiązaniami ITS, sprzętem i oprogramowaniem do obsługi parkingów czy systemami do monitoringu. Dostępna była również oferta firm zapewniających oznakowanie bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym producentów specjalistycznych folii, słupków, barier oraz chemii specjalnej wykorzystywanej w znakowaniu powierzchni drogowych.

Na targach swoją obecność zaznaczyły także instytucje i firmy z sektora kolejowego,
m.in. zapewniające usługi IT na potrzeby rynku transportowo-logistycznego oraz rozwiązania systemowe np. informację pasażerską, łączność dyspozytorską, systemy biletowe, parkingowe, pokładowe oraz systemy informacji wizualnej.